FamilievandenBerg

De poppenkast met Jan Klaassen en Katrijn op de Dam is voor velen een vertrouwd beeld, hij heeft zijn vaste plaats voor het paleis. In vroeger tijden was ook op andere pleinen en straten van Amsterdam het Jan Klaassenspel te zien: op de Botermarkt (nu Rembrandtsplein geheten), in de Duvelshoek (waar nu Tuschinski ligt) en ook voor de deftige huizen langs de Heeren- of Keizersgracht. De poppenspelers zetten hun kast neer op een plek waar veel volk kwam. De straatpoppenkast is draagbaar en kan dus makkelijk verplaatst worden. Het publiek werd aangetrokken door de actie en het rumoer in de poppenkast - die vanwege dat kabaal ‘ronzebons’ werd genoemd. Maar poppenbazen hadden het moeilijk met de politie, zij moesten een vergunning hebben, was die er niet dan werd de kast verbeurd verklaard. In 1830 vestigde zich een Italiaanse kermisfamilie in Amsterdam, de Cabalzi (de naam wordt verschillend gespeld). Uit deze familie zijn veel poppenspelers voortgekomen, de bekendste is Janus Cabalt, hij is in 1869 in de Duvelshoek geboren. Op zijn veertiende begon hij als hulp bij zijn vader, toen hij achttien was schonk deze hem een kast en daarmee verdiende Janus zijn brood op kermissen. In 1893 kreeg hij vergunning om de poppenkast op de Dam te vertonen. Aanvankelijk speelde hij op de Vijgendam, dat was aan de Rokin-kant van het plein. Voor het paleis stond het beeld ‘Naatje van de Dam’, toen dat in 1914 werd verwijderd, nam Cabalt die plaats in. Hij was een verbintenis aangegaan met zijn zwager Antoon A. van Hemert, de ene dag speelde de een, de andere dag de ander. Toen Cabalt in 1935 overleed, nam zijn schoonzoon Appie Roebersen de vergunning over; in de oorlogsjaren speelde F. Valk, een ander lid van de familie, nu en dan op de Dam; in 1950 nam Daan Kersbergen de vergunning van Roebersen over, hij was een kleinzoon van Janus Cabalt. De naoorlogse tijd was niet gunstig voor een Jan Klaassenspeler, de smaak van het publiek was veranderd, men zocht moderner vermaak. Ondanks die bezwaren heeft Kersbergen dertig jaar op de Dam gespeeld en de oude traditie voor de ondergang behoed.

Sint Pieterssteeg 30 (ged.)-36 (rechts v.r.n.l.). Links 13, 15 enz. (v.l.n.r.). Gezien naar Blindemansteeg, genummerd Suikerbakkersteeg. (Hoekhuis links nr. 16) Documenttype: prent. W.R. Wenckebach (tekenaar)

fluweel handpop naaldhout poppenkastpop textielmaterialen verf Identificatie KB 1062.3 Beschrijving Pop van Jan Klaassen, met houten kop, muts en groen fluwelen buis. Gekleurd in rose, rood en zwart. Amsterdam Museum

Het volk: dagblad voor de arbeiderspartij EEN MERKWAARDIG STRAATARTIEST op weg naar zijn werkplaats, Jan Cabalt, de befaamde poppenkastvertoner neemt zijn openluchttheater op en wandelt!